marja de vries
Lable: Weg met de hiërachie!
door Jurriaan Mous, Martin Kuipers, Michiel Wijgmans en Riekus van Montfort, gepubliceerd in Great-Place-to-Live-krant maart 2008 (jaargang 3, uitgave 1); www.lable.org
Een koude zondag
Op een koude zondagnacht in februari 2007 werden Michiel, Riekus en ik, 3 Communication & Multimedia Designers (2 student en 1 inmiddels medewerker), uit onze lokale Leeuwarder Irish Pub gezet. We zaten net in een interessant gesprek en zetten dit buiten in de kou verder voort.
Wij wilden niet voor een baas werken. Wij wilden onze eigen weg gaan. Wij wilden onze eigen ideeën en ambities bezitten in plaats van weggeven aan een werkgever. Op dat moment kwam het idee van een open bedrijf: een bedrijf waar iedereen die meewerkt eigenaar is. Waar mensen bij elkaar komen en via nieuwe modellen geld verdienen voor geleverde kwaliteit. Het zou een soort label zijn waar mensen zich aan konden verbinden. Het bedrijf kreeg tijdelijk de naam Lable.
Onze opleiding als kiemplaats
Wij zaten op dat moment in een multimedia opleiding. Eentje die niet werkt met colleges en tentamens maar waar je altijd werkt aan projecten met opdrachtgevers uit de praktijk in steeds nieuwe projectgroepen. Waar je zelf je leerpad samenstelt en je eigen voortgang verantwoordt.
Dit is ook wel nodig want multimedia ontwikkelt zich te snel om docenten en systemen te hebben die de kennis en waarheid in pacht hebben. Wij werden begeleid door coaches die ons leerden het meeste uit onszelf te halen en hoe van chaos orde te maken. In plaats van een gehoorzame kloon van onze docenten werden wij opgeleid tot actieve probleemoplossers. En wil je na een dergelijk traject dan nog voor iemand werken die vertelt wat je moet doen?
Visie als kern
Een open bedrijf kun je niet beginnen door je gelijk open te stellen voor iedereen. Iedereen zou een mening hebben en het zou chaos worden. Voor een gezonde groeikern heb je een visie nodig. Waar wil je naartoe? Wat wil jij ultiem bereiken? Deze gedeelde waarden zullen vanzelf de juiste mensen aantrekken. Een goede gedeelde visie maakt controle van bovenaf overbodig.
Er kwamen heel wat woorden over tafel: verbindend, simpelheid, bottom-up economie, relaxed, belonen van nut, orde door chaos, maatschappelijk verantwoord ondernemen etc. Na maanden verder praten waren wij eruit! Lable zal complexe problemen oplossen in de maatschappij door onverwachte groepen mensen te verbinden met elkaar. Er zal een duurzame balans gecreëed worden op het snijvlak van mens, techniek en gevoel.
Vertrouwen en transparantie
Wil je zonder hiërachie werken dan zul je elkaar als gelijkwaardig moeten behandelen en vertrouwen. Vertrouwen is de basis van een bottom-up systeem, mensen komen dan vanzelf met ideeën en oplossingen. Het komt wel goed ook al gaat het mis, mensen leren van fouten. Mensen hebben goede bedoelingen en je hoeft ze alleen maar aan de juiste mensen en de juiste projecten te verbinden. Mensen zullen zich vanzelf veilig en verbonden voelen.
Voor een goed vertrouwen is complete transparantie nodig. Geheimen breken vertrouwensbanden. Om iedereen mee te laten denken is het nodig om intern alles openbaar en begrijpbaar te maken. Alles gaat openbaar: van financiën tot projecten en contacten; dit zorgt voor makkelijkere zelforganisatie.
Aandeel = aandeel
Als je iets bedenkt of maakt is het van jou. Als eigenaar voel je je verantwoordelijk voor wat je gemaakt hebt. Het is raar dat in de afgelopen decennia een klein aantal mensen rijk zijn geworden dankzij het harde werk van velen, en het eigenaarschap gaat naar een gezichtsloze organisatie.
Als je iets bijdraagt als radertje in het geheel ben je voor ons ook mede-eigenaar. Aandeel creëert aandeel. En dit creëert medeverantwoordelijkheid en betrokkenheid. Je aandeel wordt waardevoller als het lang of vaker gebruikt kan worden, als het nuttiger is. Dit creëert een duurzamere economie van nut.
Maar wat te doen met de hiërachische verhouding tussen opdrachtgevers? En wat te doen met werknemers? Hiërarchie is geen optie. Daarom spreken we liever van gelijkwaardige partners waar we een probleem mee gaat oplossen. Mensen die probleemeigenaar zijn en mensen die voelen een oplossing te kunnen creëren.
Elk project krijgt een coördinator die de mensen en processen aan elkaar verbindt. Een dynamisch soort leiderschap waarbij elke keer de beste persoon wordt gekozen. Een persoon die voor transparantie en vertrouwen zorgt in de chaos van een project.
Wat doen wij?
Wij willen onze passie verspreiden. Momenteel vindt dit zijn weg in adviezen en het geven van workshops. Ook bouwen wij aan een platform voor transparante informatie en zelforganisatie. Op het moment is Lable bezig met het ontwikkelen van een visueel, speels informatiesysteem en sociaal netwerk voor de zorgsector. Een leuke uitdaging want in de zorgsector is het werken met mensen de hoofdzaak en werken ze nauwelijks met techniek.
Verder loopt er een mooi project in de concepting community van de opleiding Communication & Multimedia Design: hoe andere waarden te koppelen aan geld en deze waarden zichtbaar te maken in bijvoorbeeld internetbankieren. Waarden die passen bij een economie van nut en duurzaamheid. Daar wordt geëxperimenteerd met ons open werkmodel waar studenten waarde creëren door aandeel in het project. Wij willen graag dat ze de wereld ingaan en met leuke mensen verbinden die het probleem kennen. En zo bouwen wij weer een netwerk van waarde dat weer nieuwe problemen kan oplossen. Er is straks geen grens meer tussen opleiding en werk; je leert altijd en duurzame innovatie is een constante.
Passie is alles!
Uiteindelijk willen wij een plek creëren waar iedereen iets wil en niets meer moet. Wij willen iedereen 'ont'moeten, zodat iedereen gaat werken vanuit passie. En dit kan alleen door te werken vanuit goede visie, complete transparantie, vertrouwen, betrokkenheid en gedeeld eigenaarschap.
Stel je voor dat iedereen vanuit passie werkt, is dit niet veel efficiënter, duurzamer en leuker? Creëer je dan niet veel meer waarde?